artykuł czytany 2542 razy

Umiejętności dawnych cieśli zadziwiają nawet dzisiejszych budowniczych. Zdolności tkackie, hafciarskie węgierskich niewiast wzbudzają zazdrość współczesnych kobiet. Porządek i estetyka wnętrz sprawiają, że Muzeum Wsi Szentendre na Węgrzech odwiedzają codziennie tłumy turystów.

Około trzydziestu km od Budapesztu leży jedno z najpiękniejszych węgierskich miasteczek Szentendre porównywane z naszym Kazimierzem nad Wisłą. Po zwiedzeniu jego wąskich uliczek z przepięknymi kolorowymi kamieniczkami, zabytkowych kościołów, muzeów i galerii można udać się do jednego z basenów, by zażyć orzeźwiającej kąpieli. Można także popłynąć na wycieczkę statkiem, który przemieszcza się Zakolem Dunaju mijając po drodze jego najpiękniejsze miejscowości. Innym wyjściem jest wycieczka do oddalonego o 4 km od miasta Muzeum Wsi Szentendre. Dzięki niemu przeniesiemy się w świat drewnianych zagród, przydomowych ogródków z kolorowymi kwiatami, podwórek z drabiniastymi wozami i narzędziami, jakich używano przed laty, poletek uprawnych, gdzie rosną i papryka i słoneczniki i winorośl.

Muzeum Wsi Szentendre jest największym na Węgrzech muzeum architektury wiejskiej pod gołym niebem. Jego celem było zgromadzenie eksponatów z dziesięciu regionów kraju, pokazanie podobieństw i różnic, jakie zaobserwować można najlepiej poprzez budowle, wyposażenie i wystrój wnętrz.

Zanim przejdziemy szlakiem starych węgierskich wsi, trochę historii. Zainteresowanie wiejskimi zabudowaniami rozpowszechniło się na północy i zachodzie Europy pod koniec XVIII wieku. Kilkadziesiąt lat później moda na ludowość przeniosła się także w pozostałe części kontynentu. Historycy za interesowali się zmianami, jakie zachodzą w wiejskiej architekturze po to, by je usystematyzować, porównać i odnaleźć pierwowzory, z których narodziło się narodowe budownictwo.

Wystawy wiejskich zagród i dworów pojawiły się już w drugiej połowie XIX wieku. Pierwsza odbyła się w Paryżu w 1867 r., druga w Wiedniu sześć lat później. Podczas wystawy wiedeńskiej zaprezentowano 9 wiejskich domostw, z czego aż 7 pochodziło z terenów Monarchii Austro-Węgierskiej.

Te i podobne wystawy miały jednak charakter okazjonalny, przemijający. Szwedowi Arturowi Haseliusowi wpadł wtedy do głowy pomysł, aby stworzyć ekspozycję stałą, która służyłaby nie tylko badaczom, ale i turystom spragnionym nieco innych niż dworskie i pałacowe atrakcje. Po wielu latach ciężkiej pracy udało mu się w 1891 roku na przedmieściach Sztokholmu otworzyć pierwsze w świecie muzeum wsi na wolnym powietrzu, które nazwał Skansen. Za przykładem Haseliusa poszli inni Skandynawowie a potem cała reszta Europy. Słowo skansen weszło na stałe do słowników oznaczając krajoznawcze muzeum etnograficzne pod gołym niebem, gdzie eksponowane są zabytki budownictwa ludowego, sprzęty i narzędzia danego regionu.

Węgrzy także poszli za przykładem Szweda organizując w 1000—lecie powstania państwa węgierskiego , w 1896 r., wielką wystawę plenerową, na której zgromadzono 24 obiekty, w skład których wchodziły domy mieszkalne, zabudowania gospodarcze i drewniany kościół. Domostwa były typowo węgierskie ale także reprezentowały kultury narodów zamieszkujących najbliższe okolice. Dało to przekrój wiejskiego budownictwa basenu karpackiego. W rok później wystawę rozebrano pozostawiając tylko kilka egzemplarzy, które przekazano do muzeum folkloru.

Do dawnej wiejskiej architektury na Węgrzech wrócono tak naprawdę dopiero w latach 60-tych naszego stulecia. Otwierano skanseny w różnych rejonach kraju. Największy, pod Szentendre, udostępniono publiczności w lutym 1967 r.

Strona:  [1]  2  3  następna »